Anemi (kansızlık) sık rastlanan bir kan hastalığı olup, oksijenin kanda taşınmasını sağlayan bir protein olan hemoglobin düzeyinin düşük olmasıdır. Bu yazıda ülkemizde aneminin en sık nedeni olan demir eksikliğine değineceğim. Dünyadaki her 5 erkekten biri kadınların yaklaşık yüzde 35'i anemiktir. Bu oran hamile kadınlarda %50 ve çocuklarda ise yüzde 40'a kadar çıkmaktadır. Demir eksikliği tüm yaş gruplarında özellikle 6-24 aylar arasındaki çocuklarda kansızlığın en sık nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır.
Demir ise hemoglobinin temel yapısına giren bir elementtir. Akciğerlerde alınan oksijenin hemoglobine bağlanarak dokulara aktarılmasında büyük önem taşır. Demir vücuda dışarıdan aldığımız gıdalar ve yıkılan hücrelerden açığa çıkan demirin yeniden değerlendirilmesi ile girmektedir.
Demir eksikliği anemisinin nedenleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Yetersiz demir alımı: Gıdalarla yetersiz demir alınması sonucu oluşur. Gelir düzeyi düşük toplumlarda, demirden fakir beslenen toplumlarda sık görülmektedir. Ek besinlere geç başlama, aşırı inek sütü kullanımı, hayvansal ürünlerde zayıf beslenme, toprak yeme gibi yeme bozukluları kansızlığa neden olan sebeplerdendir.
Erken doğum, çoğul gebelikler.
Barsak kanamaları, kadınlarda adet kanamaları, barsak parazitleri gibi demir kullanımının arttığı durumlar.
Demirin bağırsaklardan emilimini bozan uzun süreli ishal veya ishalle giden hastalıklar.
Kansızlığın belirtileri; hafif olgularda hafif solukluk dışında herhangi bir belirti vermeyebilir. Sadece yapılan kan tahlilleri ile tanı konulabilir. Daha ağır olgularda iştahsızlık, sindirim bozuklukları, kabızlık, bazen ağrılı yutma gibi sindirim bozuklukları ortaya çıkabilir.
Çarpıntı, fiziksel aktivite oluşabilen nefes darlığı, baş dönmesi, kulak çınlaması, halsizlik, çabuk yorulma görülebilen diğer nedenlerdir.
Teşhis hekim muayenesi ile birlikte yapılacak kan tahlili teşhis konur.
Tedavide demir içeren ilaçlar kullanılır. Hekimin önerdiği doz ve sürede 3-6 ay bu ilaçları kullanmak gerekir.
Bebeklerde demir eksikliğini önleme yolları:
İlk bir yıl bebeğinizi Anne Sütü ile besleyin.
Eğer anne sütü yetersiz ise bebeğinize demir ile güçlendirilmiş mamalar verin.
İlk 2-3 aydan sonra aile hekiminizin gözetiminde ek demir verin.
Çocuğunuzu demir içeriği zengin gıdalarla besleyin.
1-2 yaşındaki çocuğunuzun içtiği inek sütünü günlük 500 ml ile sınırlayın. Daha fazlası aldığı demir içeriği fazla gıdalardan emilimi azaltır ve kansızlığa sebep olur.
Bebeğinizi haftanın birçok Günü demir içeriği zengin et, tavuk, balık, yumurta, fasulye ve kuru hububatlarla besleyin.
Bebeğinize bol C vitaminince zengin gıdalar verin (portakal suyu vs.) C vitamini demirin emilimini arttırmaktadır.
Çocuğunuzun kansız olduğunu düşünüyorsanız mutlaka doktorunuza görünün.
Uzm. Dr. Ertan Sal
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Hematoloji ve Onkoloji B.D
Demir ise hemoglobinin temel yapısına giren bir elementtir. Akciğerlerde alınan oksijenin hemoglobine bağlanarak dokulara aktarılmasında büyük önem taşır. Demir vücuda dışarıdan aldığımız gıdalar ve yıkılan hücrelerden açığa çıkan demirin yeniden değerlendirilmesi ile girmektedir.
Demir eksikliği anemisinin nedenleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Yetersiz demir alımı: Gıdalarla yetersiz demir alınması sonucu oluşur. Gelir düzeyi düşük toplumlarda, demirden fakir beslenen toplumlarda sık görülmektedir. Ek besinlere geç başlama, aşırı inek sütü kullanımı, hayvansal ürünlerde zayıf beslenme, toprak yeme gibi yeme bozukluları kansızlığa neden olan sebeplerdendir.
Erken doğum, çoğul gebelikler.
Barsak kanamaları, kadınlarda adet kanamaları, barsak parazitleri gibi demir kullanımının arttığı durumlar.
Demirin bağırsaklardan emilimini bozan uzun süreli ishal veya ishalle giden hastalıklar.
Kansızlığın belirtileri; hafif olgularda hafif solukluk dışında herhangi bir belirti vermeyebilir. Sadece yapılan kan tahlilleri ile tanı konulabilir. Daha ağır olgularda iştahsızlık, sindirim bozuklukları, kabızlık, bazen ağrılı yutma gibi sindirim bozuklukları ortaya çıkabilir.
Çarpıntı, fiziksel aktivite oluşabilen nefes darlığı, baş dönmesi, kulak çınlaması, halsizlik, çabuk yorulma görülebilen diğer nedenlerdir.
Teşhis hekim muayenesi ile birlikte yapılacak kan tahlili teşhis konur.
Tedavide demir içeren ilaçlar kullanılır. Hekimin önerdiği doz ve sürede 3-6 ay bu ilaçları kullanmak gerekir.
Bebeklerde demir eksikliğini önleme yolları:
İlk bir yıl bebeğinizi Anne Sütü ile besleyin.
Eğer anne sütü yetersiz ise bebeğinize demir ile güçlendirilmiş mamalar verin.
İlk 2-3 aydan sonra aile hekiminizin gözetiminde ek demir verin.
Çocuğunuzu demir içeriği zengin gıdalarla besleyin.
1-2 yaşındaki çocuğunuzun içtiği inek sütünü günlük 500 ml ile sınırlayın. Daha fazlası aldığı demir içeriği fazla gıdalardan emilimi azaltır ve kansızlığa sebep olur.
Bebeğinizi haftanın birçok Günü demir içeriği zengin et, tavuk, balık, yumurta, fasulye ve kuru hububatlarla besleyin.
Bebeğinize bol C vitaminince zengin gıdalar verin (portakal suyu vs.) C vitamini demirin emilimini arttırmaktadır.
Çocuğunuzun kansız olduğunu düşünüyorsanız mutlaka doktorunuza görünün.
Uzm. Dr. Ertan Sal
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Hematoloji ve Onkoloji B.D
doktor bey, merhabalar. öncelikle bu konuda bizi bilgilendirdiğiniz için çok teşekkür ederim. benim 8 aylık bir bebeğim var ve rengi soluk görünüyor. acaba kansızmıdır, ne yapabilirim cevap yazarsanız sevinirim.